Trồng sen ngay tại nhà là cách rất tuyệt để tha hồ chụp ảnh với chúng mà không cần phải đến các hồ sen, nơi đang rất nhiều người tranh nhau khoe dáng.
Hà Nội tháng 7, dạo quanh phố phường thi thoảng bạn sẽ ngửi thấy ở đâu đó phảng phất mùi hương sen thanh mát từ những gánh hàng hoa ven đường. Đây là mùi hương hoa đặc trưng của đất Hà thành mỗi dịp hè về, khi sen rộ nở, khoe sắc, khoe hương. Các bà nội trợ mùa này thường muốn được tự tay chọn mua những bông đẹp nhất về làm duyên dáng thêm cho ngôi nhà thân yêu. Sen không chỉ để ngắm mà còn có thể dùng làm thực phẩm. Từ hạt của nó có thể chế biến nên nhiều món ăn, trong đó được ưa thích nhất là món chè hạt sen thơm phức, ăn rất mát.
Người ta thường nghĩ sen chỉ nên trồng nếu nhà thật sự rộng, phải có ao hay hồ. Tuy nhiên, thực ra không cần phải có không gian mặt nước quá lớn, chúng ta cũng có thể trồng được loại hoa "thanh cao" này trong chum - vại, trông rất xinh xắn và bắt mắt. Hãy thử tham khảo cách trồng sen ngay trong vườn nhà mình nhé.
Hà Nội tháng 7, dạo quanh phố phường thi thoảng bạn sẽ ngửi thấy ở đâu đó phảng phất mùi hương sen thanh mát từ những gánh hàng hoa ven đường. Đây là mùi hương hoa đặc trưng của đất Hà thành mỗi dịp hè về, khi sen rộ nở, khoe sắc, khoe hương. Các bà nội trợ mùa này thường muốn được tự tay chọn mua những bông đẹp nhất về làm duyên dáng thêm cho ngôi nhà thân yêu. Sen không chỉ để ngắm mà còn có thể dùng làm thực phẩm. Từ hạt của nó có thể chế biến nên nhiều món ăn, trong đó được ưa thích nhất là món chè hạt sen thơm phức, ăn rất mát.
Người ta thường nghĩ sen chỉ nên trồng nếu nhà thật sự rộng, phải có ao hay hồ. Tuy nhiên, thực ra không cần phải có không gian mặt nước quá lớn, chúng ta cũng có thể trồng được loại hoa "thanh cao" này trong chum - vại, trông rất xinh xắn và bắt mắt. Hãy thử tham khảo cách trồng sen ngay trong vườn nhà mình nhé.
Sen là loài hoa rất "yêu" mặt trời, chỉ ưa mọc ở những nơi ấm áp và cần ít nhất 6 giờ ánh sáng mỗi ngày. Hoa sen có thể trồng bằng củ hoặc từ hạt của chúng, có thể sống qua mùa đông nếu không bị quá lạnh. Có 2 vụ trồng sen chính là vụ đông xuân trồng vào tháng 12 đến tháng 1 (dương lịch) và vụ hè thu trồng từ tháng 5 - tháng 7. Nhưng thời gian trồng tốt nhất nên vào mùa xuân - hè, khi nhiệt độ lên trên mức 25 độ C. Để thực hiện việc trồng loài cây này từ hạt giống của chúng, nên làm theo những bước sau:
BƯỚC 1: Chuẩn bị hạt giống
Thông thường sau khi hoa sen tàn thì sẽ đến đài sen phát triển. Phần đài sẽ to dần và chuyển từ xanh non sang đậm dần và cuối cùng chuyển thành màu nâu đen. Các hạt bên trong cũng sẽ đổi màu tương tự như vậy. Bước này chúng ta tách đài sen ra để lấy được hạt sen. Hạt sen để làm giống phải là những hạt đã già, to, sậm màu để đảm bảo khả năng nảy mầm của chúng cao hơn và cây cũng hứa hẹn phát triển khỏe mạnh hơn. Những hạt còn xanh, mềm và bé trông rất xinh xắn, nhưng thích hợp để bạn... ăn ngon lành chứ ít có khả năng đâm chồi.
Thông thường sau khi hoa sen tàn thì sẽ đến đài sen phát triển. Phần đài sẽ to dần và chuyển từ xanh non sang đậm dần và cuối cùng chuyển thành màu nâu đen. Các hạt bên trong cũng sẽ đổi màu tương tự như vậy. Bước này chúng ta tách đài sen ra để lấy được hạt sen. Hạt sen để làm giống phải là những hạt đã già, to, sậm màu để đảm bảo khả năng nảy mầm của chúng cao hơn và cây cũng hứa hẹn phát triển khỏe mạnh hơn. Những hạt còn xanh, mềm và bé trông rất xinh xắn, nhưng thích hợp để bạn... ăn ngon lành chứ ít có khả năng đâm chồi.
Những hạt sen đủ tiêu chuẩn là những hạt có kích thước đồng đều và to.
BƯỚC 2: Ngâm hạt giống
Đừng nghĩ sen dễ trồng đến độ chỉ cần đem những hạt giống bỏ vào cốc nước và chờ đợi kết quả nhé. Trước tiên điều chúng ta cần làm là cầm hạt giống lên và "ngắm" chúng thật kỹ. Thường thì hạt giống sẽ có hai đầu nhọn giống nhau, nhưng khi bạn nhìn kỹ sẽ thấy có một đầu hơi lõm vào bên trong. Đây chính là đầu mà chúng ta cần xử lý để giúp "đánh thức" mầm nảy lên. Công cụ sử dụng là một tấm giấy giáp (giấy nhám) hoặc dụng cụ giũa. Hãy cầm hạt giống và mài phần đầu xuống cho mòn một bên hạt, để lộ phần thịt ở bên trong ra. Việc này giúp hạt nảy mầm và đâm chồi dễ dàng, tránh khả năng bị tự thối rữa.
Mài hạt giống trên mặt giấy giáp làm lộ phần thịt ra sẽ giúp hạt giống nảy mầm tốt hơn.
Đặt những hạt giống vừa mài đầu vào trong một cốc nước ấm khoảng 16 - 30 độ C (tốt nhất là 21 độ C). Nước ngâm phải thay mỗi ngày cho đến khi hạt nảy mầm. Ngay sau ngày đầu tiên bạn ngâm những hạt giống này, chúng sẽ tăng kích thước lên gấp đôi kích thước ban đầu. Chú ý, chỉ những hạt chìm xuống đáy mới có khả năng ra mầm, những hạt nổi lên trên thì nên loại bỏ.
Nhớ giữ nhiệt độ thích hợp và thay nước thường xuyên.
Sau 7 ngày, từ những hạt giống khỏe nhất sẽ xuất hiện mầm xanh non nhú ra, báo hiệu một sự sống mới được hình thành. Tiếp tục thay nước hàng ngày và cần phải nhẹ nhàng hơn trước để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Ở giai đoạn này, mầm của hạt giống đã dài khoảng 5cm, tuy nhiên bạn sẽ phải chờ đợi thêm một vài ngày nữa cho đến khi mầm con dài tầm 15cm trước khi chuyển chúng sang trồng thực sự.
Sự sống mới xuất hiện.
Mầm của hạt sen sau 2 tuần ngâm trong nước sẽ đạt kích thước từ 5 đến 7cm.
Đừng nghĩ sen dễ trồng đến độ chỉ cần đem những hạt giống bỏ vào cốc nước và chờ đợi kết quả nhé. Trước tiên điều chúng ta cần làm là cầm hạt giống lên và "ngắm" chúng thật kỹ. Thường thì hạt giống sẽ có hai đầu nhọn giống nhau, nhưng khi bạn nhìn kỹ sẽ thấy có một đầu hơi lõm vào bên trong. Đây chính là đầu mà chúng ta cần xử lý để giúp "đánh thức" mầm nảy lên. Công cụ sử dụng là một tấm giấy giáp (giấy nhám) hoặc dụng cụ giũa. Hãy cầm hạt giống và mài phần đầu xuống cho mòn một bên hạt, để lộ phần thịt ở bên trong ra. Việc này giúp hạt nảy mầm và đâm chồi dễ dàng, tránh khả năng bị tự thối rữa.
Mài hạt giống trên mặt giấy giáp làm lộ phần thịt ra sẽ giúp hạt giống nảy mầm tốt hơn.
Đặt những hạt giống vừa mài đầu vào trong một cốc nước ấm khoảng 16 - 30 độ C (tốt nhất là 21 độ C). Nước ngâm phải thay mỗi ngày cho đến khi hạt nảy mầm. Ngay sau ngày đầu tiên bạn ngâm những hạt giống này, chúng sẽ tăng kích thước lên gấp đôi kích thước ban đầu. Chú ý, chỉ những hạt chìm xuống đáy mới có khả năng ra mầm, những hạt nổi lên trên thì nên loại bỏ.
Nhớ giữ nhiệt độ thích hợp và thay nước thường xuyên.
Sau 7 ngày, từ những hạt giống khỏe nhất sẽ xuất hiện mầm xanh non nhú ra, báo hiệu một sự sống mới được hình thành. Tiếp tục thay nước hàng ngày và cần phải nhẹ nhàng hơn trước để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Ở giai đoạn này, mầm của hạt giống đã dài khoảng 5cm, tuy nhiên bạn sẽ phải chờ đợi thêm một vài ngày nữa cho đến khi mầm con dài tầm 15cm trước khi chuyển chúng sang trồng thực sự.
Sự sống mới xuất hiện.
Mầm của hạt sen sau 2 tuần ngâm trong nước sẽ đạt kích thước từ 5 đến 7cm.
BƯỚC 3: Chuyển cây non sang môi trường mới
Sau 3 tuần mầm hạt sẽ đạt đến chiều cao khoảng 15cm. Lúc này không gian trong cốc không còn phù hợp nữa, chúng muốn có một môi trường lớn hơn để "vẫy vùng". Đây chính là giai đoạn cần chuyển sang trồng trong chậu, vại, chum...
Kích thước 15cm đã đủ cho hạt giống thay đổi môi trường sống.
Môi trường sống của những hạt giống có thể là những chậu to, hoặc nếu nhà có điều kiện thì cho ra ao là "mỹ mãn" nhất. Kinh nghiệm của tôi là bạn nên chọn những chậu mén, sành hoặc nếu là chậu nhựa thì nên chọn loại có màu tối để giúp hấp thụ nhiệt tốt và giữ ấm cho các cây con. Chú ý, dù là kiểu chậu nào thì cũng không được có lỗ thoát nước.
Loại đất lý tưởng để trồng sen là theo tỷ lệ hai phần đất sét và một phần đất cát bùn. Đổ lượng đất vào trong chậu cao khoảng 15 cm là vừa đủ để tạo môi trường cho cây con phát triển. Lượng nước bên trên cao hơn lượng đất khoảng 10cm là đạt tiêu chuẩn.
Một cây sen được trồng trong chậu xinh xắn để làm cảnh. Nếu muốn cây có thể ra hoa thì đòi hỏi phải được trồng trong môi trường lớn hơn.
Mẹo: Sau khi trồng trong chậu, bạn chỉ cần bắt 1 đến 2 con Trạch về thả vào nuôi cùng trong chậu đảm bảo cây sẽ phát triển rất tốt và sớm ra hoa như ý.(Mẹo dân gian)
Sau 3 tuần mầm hạt sẽ đạt đến chiều cao khoảng 15cm. Lúc này không gian trong cốc không còn phù hợp nữa, chúng muốn có một môi trường lớn hơn để "vẫy vùng". Đây chính là giai đoạn cần chuyển sang trồng trong chậu, vại, chum...
Kích thước 15cm đã đủ cho hạt giống thay đổi môi trường sống.
Môi trường sống của những hạt giống có thể là những chậu to, hoặc nếu nhà có điều kiện thì cho ra ao là "mỹ mãn" nhất. Kinh nghiệm của tôi là bạn nên chọn những chậu mén, sành hoặc nếu là chậu nhựa thì nên chọn loại có màu tối để giúp hấp thụ nhiệt tốt và giữ ấm cho các cây con. Chú ý, dù là kiểu chậu nào thì cũng không được có lỗ thoát nước.
Loại đất lý tưởng để trồng sen là theo tỷ lệ hai phần đất sét và một phần đất cát bùn. Đổ lượng đất vào trong chậu cao khoảng 15 cm là vừa đủ để tạo môi trường cho cây con phát triển. Lượng nước bên trên cao hơn lượng đất khoảng 10cm là đạt tiêu chuẩn.
Một cây sen được trồng trong chậu xinh xắn để làm cảnh. Nếu muốn cây có thể ra hoa thì đòi hỏi phải được trồng trong môi trường lớn hơn.
Mẹo: Sau khi trồng trong chậu, bạn chỉ cần bắt 1 đến 2 con Trạch về thả vào nuôi cùng trong chậu đảm bảo cây sẽ phát triển rất tốt và sớm ra hoa như ý.(Mẹo dân gian)
BƯỚC 4: Cố định hạt giống
Khi trồng vào đất bùn, nếu không cố định những hạt giống bướng bỉnh thì chúng sẽ không chịu ở chung với... bùn hôi tanh mà sẽ nổi hết lên. Hãy dùng một lượng đất sét nhỏ quấn quanh thân của chúng và cố định xuống dưới đáy chậu một cách nhẹ nhàng và không quá sâu. Điều đó sẽ giúp cho hạt giống có một giá đỡ vững chắc.
Kể từ đây, hạt giống sẽ phải sống tự lập. Chúng sẽ nhanh chóng ngoi lên khỏi mặt nước, thoát xa đám bùn tanh hôi. Cây nào càng phát triển nhanh hơn sẽ cho hoa càng thơm.
Khi trồng vào đất bùn, nếu không cố định những hạt giống bướng bỉnh thì chúng sẽ không chịu ở chung với... bùn hôi tanh mà sẽ nổi hết lên. Hãy dùng một lượng đất sét nhỏ quấn quanh thân của chúng và cố định xuống dưới đáy chậu một cách nhẹ nhàng và không quá sâu. Điều đó sẽ giúp cho hạt giống có một giá đỡ vững chắc.
Kể từ đây, hạt giống sẽ phải sống tự lập. Chúng sẽ nhanh chóng ngoi lên khỏi mặt nước, thoát xa đám bùn tanh hôi. Cây nào càng phát triển nhanh hơn sẽ cho hoa càng thơm.
Cây sẽ vươn lên khỏi mặt nước khá nhanh sau một thời gian vùi hạt xuống lớp đất bùn.
BƯỚC 5: "Hồi hộp" chờ đợi
Sau khoảng 2 tháng cây sẽ khá cứng cáp và đạt chiều cao từ 30 đến 40cm. Hãy nhớ luôn đặt chúng ra chỗ có nhiều ánh sáng mặt trời để cây quang hợp tốt, thỉnh thoảng bón cho cây một chút phân bón giúp tiếp thêm dinh dưỡng. Đến khoảng từ tháng thứ 7 trở đi là khoảng thời gian cây bắt đầu ra củ, lúc này nếu chậu của bạn không đủ lớn thì tiếp tục chuyển cây sang chậu khác lớn hơn để cây chuẩn bị nở bông hoa đầu tiên. Nếu bạn có điều kiện trồng trong ao, thì tốt nhất kéo các cây thưa ra để cho chúng không tranh giành diện tích mọc rễ. Được phát triển bình thường, không gặp trở ngại gì thì từ lúc gieo đến lúc ra hoa chỉ mất từ 5 đến 8 tháng. Hoa sen khi nở rất đẹp và có mùi hương thơm ngát.
Sau khoảng 2 tháng cây sẽ khá cứng cáp và đạt chiều cao từ 30 đến 40cm. Hãy nhớ luôn đặt chúng ra chỗ có nhiều ánh sáng mặt trời để cây quang hợp tốt, thỉnh thoảng bón cho cây một chút phân bón giúp tiếp thêm dinh dưỡng. Đến khoảng từ tháng thứ 7 trở đi là khoảng thời gian cây bắt đầu ra củ, lúc này nếu chậu của bạn không đủ lớn thì tiếp tục chuyển cây sang chậu khác lớn hơn để cây chuẩn bị nở bông hoa đầu tiên. Nếu bạn có điều kiện trồng trong ao, thì tốt nhất kéo các cây thưa ra để cho chúng không tranh giành diện tích mọc rễ. Được phát triển bình thường, không gặp trở ngại gì thì từ lúc gieo đến lúc ra hoa chỉ mất từ 5 đến 8 tháng. Hoa sen khi nở rất đẹp và có mùi hương thơm ngát.
Nếu có đủ điều kiện về ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng... chỉ khoảng nửa năm sen sẽ ra củ rồi ra hoa.
Còn gì thích thú hơn khi mỗi sáng thức dậy mùi hương hoa sen lan tỏa khắp không gian nhà đầy thư thái và dễ chịu. Bạn cũng không cần phải cùng bạn bè kéo nhau ra các ao sen chụp hình, nơi vốn rất đông người muốn lưu giữ lại vẻ đẹp của bản thân bên loài hoa này. Chỉ cần thuê bộ một áo yếm là có thể tha hồ tạo dáng, phô bày đủ kiểu với cây sen ngay tại nhà của mình.
Một số lưu ý khi chăm sóc cây sen:
Phân bón: Sau khi trồng ra chậu khoảng từ 7 dến 10 ngày, bạn nên bón cho cây một số loại phân như NPK với liều lượng thích hợp.
Phòng trị bệnh: Sen mọc dưới nước, có sức chống chịu cao, không có bệnh. Tuy nhiên thỉnh thoảng cũng bị sâu ăn lá, rệp, sâu bướm... "dòm ngó". Đây là những loài rất bị thu hút bởi hoa sen, do đó bạn cần phải lưu ý kiểm tra bắt sâu bọ và cắt lá bị sâu hỏng.
Nếu trồng trong chậu: Thay chậu cũ mỗi năm một lần, tốt nhất vào đầu mùa xuân, khi sự phát triển của cây vừa mới bắt đầu. Nên trồng chúng ở độ sâu tương tự chậu cũ.
Phân bón: Sau khi trồng ra chậu khoảng từ 7 dến 10 ngày, bạn nên bón cho cây một số loại phân như NPK với liều lượng thích hợp.
Phòng trị bệnh: Sen mọc dưới nước, có sức chống chịu cao, không có bệnh. Tuy nhiên thỉnh thoảng cũng bị sâu ăn lá, rệp, sâu bướm... "dòm ngó". Đây là những loài rất bị thu hút bởi hoa sen, do đó bạn cần phải lưu ý kiểm tra bắt sâu bọ và cắt lá bị sâu hỏng.
Nếu trồng trong chậu: Thay chậu cũ mỗi năm một lần, tốt nhất vào đầu mùa xuân, khi sự phát triển của cây vừa mới bắt đầu. Nên trồng chúng ở độ sâu tương tự chậu cũ.
