Một trong những yêu cầu tiên quyết cho việc trồng vườn thành công là tìm được hạt giống tốt từ những giống cây đã thích nghi với khu vực bạn sống. Nhiều công ty có thể cung cấp hạt giống cho bạn. Khi tính toán giá trị của loại thực phẩm bạn trồng, bạn sẽ thấy rằng hạt giống chất lượng tốt là một điểm đáng cân nhắc.
Tuy nhiên, đôi khi bạn sẽ muốn thu hoạch, cất trữ và trồng những hạt giống bạn có từ trong vườn của mình thay vì mua hạt giống bên ngoài. Mini Garden xin mô tả một số cách lưu trữ hạt giống từ một số loại cây phổ biến.
Thu hoạch hạt giống
Bạn không nên thu nhặt hạt giống từ các giống cây lai. Hạt từ cây lai sẽ cho ra nhiều loại cây có hình thái khác nhau, đa số đều kém chất lượng hơn cây mẹ. Nếu muốn thu hoạch hạt giống để trồng cho mùa sau, tốt nhất bạn nên chọn các giống thuần chủng, giống gia truyền. Nếu là một người thích phiêu lưu và thử nghiệm, bạn có thể thu hoạch hạt giống lai để trồng và chọn ra cây mà bạn thấy phù hợp cho các mùa tiếp theo.
Các loại hạt dễ thu hoạch
Cà chua
Lấy hạt từ quả cà chua chín mọng từ cây cà chua mà bạn muốn. Bóp hạt giống vào một chiếc khăn tay hoặc một tấm lưới lọc và lọc hết phần thịt quả bám vào.
Phơi số hạt giống đã tách hết thịt quả ở nhiệt độ phòng cho đến khi hoàn toàn khô.
Ớt
Chọn quả ớt thật già, thông thường là những quả đã chín đỏ. Dùng dao sắc để rạch phần thịt của quả ớt và nhẹ nhàng tách phần hạt ớt nằm trong lõi ra.
Đặt hạt ớt đã thu được lên một tấm màng lọc và phơi cho đến khi khô hẳn.
Cà tím, cherry đất
Cà tím, cherry đất có hạt rất nhỏ và bám chặt ở trong phần thịt quả. Để thu hoạch các hạt này, bạn cần để quả thật già trên cây cho tới khi hoàn toàn trưởng thành (quả cà tím sẽ nhẹ và xốp đi, quả cherry đất chuyển màu vàng và rơi xuống đất). Tách hạt khỏi quả và phơi khô ở nhiệt độ phòng.
Đậu, đỗ
Để quả chín trên cây cho đến khi quả khô hoàn toàn và hạt bên trong tách ra kêu lọc xọc khi lắc quả. Trông chừng quả đậu đỗ để tránh quả nứt và hạt bị rơi ra bên ngoài.
Nhặt những quả đậu đỗ khô và đưa vào nơi thoáng khí ở nhiệt độ phòng, tách hạt sau khi quả khô hẳn. Để kiểm soát côn trùng gây hại, hãy cho hạt vào trong ngăn đá tủ lạnh khoảng 24-30 giờ.
Rau xà lách
Hạt xà lách khó thu hoạch hơn một số loại hạt khác do đặc điểm hạt dễ bị bay. Sau khi cây xà lách ra hoa, các quả của cây xà lách sẽ tạo thành một cụm trông giống như bông hoa bồ công anh mi ni.
Bạn phải thu hoạch hạt xà lách ngay khi chúng chưa bị gió thổi phát tán đi các nơi. Các cụm hoa sau khi ngắt sẽ được vò bằng tay để tách hạt khỏi vỏ.
Một số loại hạt khó thu hoạch hơn
Cây leo: các loại dưa, bí, bầu
Việc thu hoạch các loại hạt này thường không đạt kết quả như mong muốn vì các loại quả này có khả năng thụ phấn chéo rất cao và khiến hạt giống không cho ra cây đúng với cây mẹ. Để thu hoạch được hạt giống chuẩn, bạn có thể kiểm soát việc thu phấn trong vườn của mình.
- Bạn cần phân biệt hoa đực và hoa cái (hoa đực thường có cuống dài hơn và không có quả nhỏ ở đài hoa như hoa cái).
- Vào buổi tối, hãy quan sát cẩn thận những bông hoa sắp nở vào ngày hôm sau (màu vàng sáng và đầu hoa nhọn) và bọc đầu hoa lại, không cho nó mở ra.
- Sáng hôm sau, bạn ngắt bông hoa đực và lấy phần nhị hoa chạm vào phần nhụy của hoa cái.
- Bọc bông hoa cái lại để ong và các sinh vật thụ phấn khác không thể chui vào và mang phấn hoa của loại cây khác vào để thụ phấn cho bông hoa này.
- Đánh dấu bông hoa cái bạn đã thụ phấn.
- Để cho quả lớn đến lúc trưởng thành và cho hạt.
Quả phải thực sự chín thì hạt cây mới có thể nảy mầm đều. Dưa chuột phải có màu vàng, bí và bầu phải thật già. Tách phần hạt ra khỏi thịt quả và để khô ở nhiệt độ phòng.
Cà rốt, củ cải, hành và các cây họ cải bắp
Cây loại này thường sống và ra hoa vào mùa thứ hai, do vậy chúng thường không được thu hoạch hạt do mất khá nhiều thời gian và công sức để cho cây tới mùa thứ hai và cho hạt. Trong hình là cây cải bắp đang cho quả. Quả của các loại cây này chín sẽ khô ở trên cây.
Hãy trồng cây bạn muốn lấy hạt vào một khu vực riêng rộng rãi vì những cây cho hạt sẽ rất lớn. Sau khi cây ra hoa, hãy thu nhặt những hạt mẩy trước khi chúng rơi xuống đất, sau đó phơi khô ở nhiệt độ phòng.
Hạt giống hoa
Bạn có thể thu hoạch nhiều loại hạt giống hoa, dù đôi khi việc thụ phấn chéo giữa các loại hoa có thể dẫn đến khác biệt với cây ban đầu.
- Thu hoạch quả chín (hoa hồng, hoa bướm…) hoặc cụm hạt (hoa cúc…). Tách hạt khỏi quả, cụm hoa và phơi khô ở nhiệt độ phòng.
- Để bông hoa hướng dương trên cây khi chưa thấy chim đến ăn hạt. Khi hạt bắt đầu tách ra, hoặc chim bắt đầu tới ăn hạt, hãy cắt cả đài hoa và tiếp tục để khô trong môi trường thoáng, ấm.
Lưu trữ hạt giống
Hãy cho hạt giống đã phơi khô vào hộp, phong bì có dán nhãn và cất trữ ở nơi mát mẻ, khô ráo, không bị côn trùng xâm hại. Thời hạn lưu trữ của các loại cây là khác nhau. Cụ thể:
- Hạt có thời gian lưu trữ ngắn (1-2 năm): ngô, hành, ớt, rau thơm.
- Hạt có thời gian lưu trữ trung bình (3-4 năm): măng tây, đậu đỗ, cà rốt, bông cải xanh, cần tây, tỏi tây, rau chân vịt…
- Hạt có thời gian lưu trữ dài (4-5) năm: củ cải, cải thìa, cây họ cải, bông cải trắng, dưa chuột, cà tím, rau diếp, cây họ bầu bí, cà chua, dưa các loại…
Cách tốt nhất để chuẩn bị lưu trữ hạt dài hạn là cho các gói hạt vào trong lọ, dán thật kín và để vào trong tủ mát hoặc tủ đông. Để giúp hấp thu hơi ẩm, hãy đặt một chiếc túi vải chứa đầy bột sữa khô dưới túi hạt. Bạn có thể dùng khoảng 1 cốc sữa khô từ một bịch sữa mới mở.
Kiểm tra khả năng nảy mầm
Để kiểm tra khả năng nảy mầm của hạt giống trước khi bạn trồng, hãy:
- Xịt ẩm khoảng 2 hoặc 3 lớp khăn giấy,
- Đặt khoảng 25-50 hạt lên khăn giấy và cuốn lại nhẹ nhàng rồi cho vào túi nhựa.
- Để khăn giấy ở một nơi ấm áp.
- Một số loại hạt giống như củ cải sẽ nảy mầm sau 2-3 ngày. Ớt có thể mất 10-14 ngày. Kiểm tra hạt hai ngày một lần để xem xét mức độ nảy mầm.
